تاریخچه

باستان شناسان معتقدند این فضای وسیع در آغاز اصلا به عنوان آتشکده فعال نبوده و در واقع عبادت گاهی برای خورشید پرستان آریایی یا مهر پرستان بوده است. شواهد بدست آمده بیان می کنند که پس از فراگیر شدن دین زرتشت و به مرور افزوده شدن بر پیروان آن ها، این محل نیز مانند بعضی دیگر از مثال های شبیه به خود، کاربری اش تغیر پیدا کرد و به آتشکده تبدیل شد. تحولات اندکی که در معماری بنا به چشم می خورد باعث شده تا تیم های باستان شناسی متوجه شوند این تغییر در عصر امپراطوری ساسانیان به وقوع پیوسته است. جالب است بدانید هر چند امروزه این پرستشگاه را مختص به آتش پرستان تلقی کرده و می شناسیم؛ در سال 652 هجری قمری مصادف با عصر اتابکان یک محراب درون سازه ساخته شد و آن را به مسجد تبدیل کردند. درباره این مطلب اطلاعات ضد و نقیض زیادی به گوش می رسد، برخی از اسناد و منابع عملیات مبدل سازی به مسجد را به حاکم وقت فارس در دوره ایلخانان مغول، ابوبکر سعد زنگی منسوب می کنند.

به هر صورت این مسئله را نباید چندان دور از تصور دانست زیرا با گسترده شدن دین اسلام شمار قابل توجهی از آتشکده ها رو به خاموشی رفتند و مساجد با توجه به درخواست های بیشتر مردم، جایگزین آن ها شدند. این رسم و اتفاق نه تنها در ایران بلکه در کشور های مسلمان دیگری مانند ترکیه امروزی نیر به وفور پیش آمده است؛ بسیاری از کلیساهای باستانی با ایراد مجموعه ای از تحولات به محل عبادت مسلمین بدل گشتند. در حال حاضر مسجد سنگی نام دیگریست که به این اثر اطلاق می شود. عبادتگاه تاریخی آذرخش به تاریخ 15 آذر ماه سال 1314 با شماره 229 در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسید و بازدید از آن برای عموم آزاد شد.